Mal Rejimi Davalarında Şirket Hisselerinin Hukuki Durumu
1. Edinilmiş Mal Kavramı
TMK. m. 219’da “her bir eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği mal varlığı değerleri” olarak belirtilmiş olup, edinilmiş mallar evlilik birliğinin kurulmasından sonra emek karşılığı elde edilmiş olan mallardandır. Ancak şirket hisselerinin, edinilmiş mal sayılabilmesi için evlilik birliğinin kurulmasından sonra elde edilmiş olan hisselerin karşılığı ödenerek alınmış olmaları zaruridir.
Bir bedel ödenmeden elde edilmiş olan şirket hisseleri kişisel mal olarak sayılmaktadır. Bu açıdan mal tasfiyesi yapılırken , konu olan malların kişisel mal veya edinilmiş mal ayrımı büyük önem arz etmektedir.
Mal tasfiyesine konu olan şirket hisselerinin kişisel mal olması halinde bile kişisel malların gelirinin edinilmiş mal olarak sayılacağından dolayı işbu şirket hisselerinden kaynaklı olarak elde edilen gelirler de tasfiyeye konu olacaktır.
2. Şirket Hissesinden Kaynaklanan Alacaklar
Şirket hisselerine ait tasfiye işlemi şirket hisselerinin değeri üzerinden yapılmaktadır. Bu sebep ile şirket hisselerinin değeri belirlenirken; Şirketin değeri mal rejiminin sona erdiği andaki durumu; o tarihteki ekonominin genel gidişatı, şirketin faaliyet gösterdiği sektörün konumu, büyüklüğü ve büyüme hızı, tasfiyeye konu şirketin bilanço değerleri, şirketin kullandığı teknoloji, makina ve tesisatın durumu ile araştırma geliştirme faaliyetleri (ARGE), ürettiği hizmet ve ürünleri pazarlama ile rekabet gücü, müşteri portföyü, organizasyonu ile yönetim kadrosu büyüme potansiyeli, şirketin değerlendirme anındaki satışlarına, kazançlarına, siparişlerine, nakit akışlarına ve finansal durumuna göre geleceğe ilişkin tahminler, kar dağıtım politikası, gelecekte planlanan sabit kıymet yatırımları, stratejisi, ekonominin genel arz ve talep kuralları göz önünde bulundurularak belirlenir.
Dolayısı ile bu değer, sabit bir değer olmayıp, günler hatta saatler arasında bile değişiklik olması son derece normaldir. Bu sebepten ötürü de boşanma davasının açılmasının akabinde şirket hisselerinin değeri tespit edilerek mal tasfiyesi davası açılması mümkündür.
3. İlgili Yargıtay Kararları
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2020/8-458 Esas, 2021/889 Karar sayılı ilamında belirtildiği üzere;'''...TMK 220. maddesine göre eşlerin edinilmiş mallara katılma rejiminin başlangıcında sahip oldukları her türlü malvarlığı değerleri edinme şekline bakılmaksızın kişisel mallardan sayılmıştır. Dolayısıyla eşlerin evlenmeden önce edinilmiş olan şirket hisseleri kişisel mal olarak kabul edilecektir. Ne var ki aksi kararlaştırılmadığından evlilik birliğinin kurulmasından boşanma dava tarihine kadar ki döneme ilişkin olarak davalı-karşı davacının şirketteki hissesine düşen geliri edinilmiş mal grubuna dahil olduğundan, mevcut ise tasfiye davasının konusu olabilir...'' kişisel mal olarak sayılan şirket hisselerinden elde edilen gelirlerin mevcut olması durumunda edinilmiş mal olarak sayılması sebebi ile tasfiyeye konu olacağı açıkça ortadadır.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2021 / 5380 Esas, 2022 / 2492 Karar sayılı ilamında yine belirtildiği üzere;''...Mahkemece, evlilik birliği içinde kurulan şirkette davalının hissesi nedeniyle, yukarıda açıklanan ilkelere uygun şekilde mal rejiminin sona erdiği tarihte şirketin durumu dikkate alınarak, değeri belirlendikten sonra, TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) göz önünde bulundurularak tasfiye (bozmadan sonra verilecek karara en yakın tarih) tarihindeki sürüm değeri belirlenmelidir. Netice olarak, bulunan değer üzerinde davalının edinilmiş mal niteliğinde olan hissesi oranına göre belirlenecek artık değerin yarısı üzerinden davacının katılma alacağı hesaplanmalıdır. Bu nedenle hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir...'' mal tasfiyesine konu olan alacağın kişisel mal olduğu kanıtlanmamış ise edinilmiş mal olarak sayılacağından dolayı davacı eş adına katılma alacağı hesaplanır.